ระบบท่อน้ำตา

	
         ระบบการระบายน้ำตาประกอบด้วย ทางไหลเล็ก ๆ (canaliculi)  ซึ่งมี 2 ทางคือ ด้านบน 
(superior) และด้านล่าง (inferior)  ที่รวมกันเป็นทางไหลรวม (common canaliculus) ก่อนเชื่อม
กับถุงน้ำตา (lacrimal sac) น้ำตาหลั่งจากต่อมน้ำตา (lacrimal gland) เข้าสู่ระบบระบายน้ำตา
ทางรูเปิดเล็ก ๆ (puncta) ซึ่งอยู่ที่ขอบของเปลือกตาใกล้กับหัวตา และสู่ถุงน้ำตาและท่อน้ำตาซึ่ง
ประกอบกันเป็นท่อระบายน้ำตา (nasolacrimal duct) ที่มีขนาดเรียวเล็กลงและเทเข้าสู่รูเล็ก ๆ ที่
ช่องจมูกส่วนล่าง (inferior meatus) ตำแหน่งที่เทเข้ามีลิ้น (Hasner valve) ป้องกันการไหลย้อน
ทาง ในกรณีที่ความดันในโพรงจมูกเพิ่ม  สาเหตุที่พบบ่อยของท่อน้ำตาอุดกั้นแต่กำเนิดเกิดจากลิ้น 
(Hasner valve) พัฒนาไม่สมบูรณ์ แต่มีลักษณะเป็นเยื่อบาง (Hasner membrane) ขวางทาง
เปิดเข้าสู่ช่องจมูก 

น้ำตา 

         ท่อน้ำตาอุดกั้นแต่กำเนิดเป็นภาวะที่พบในทารกแรกเกิดร้อยละ 6 อาการอาจปรากฏใน  
2-3 วันหรือสัปดาห์แรกหลังคลอด  โดยมีหยดน้ำตาขังที่เปลือกตาล่าง หรือมีน้ำตาไหล (epiphora) 
โดยไม่ได้กระตุ้น เวลาตื่นนอนอาจมีเมือก (mucoid residue) ที่หัวตา อาจมีเมือกหรือขี้ตาอยู่ใน
นัยน์ตา และติดที่ขนตาเวลาตื่น  ทารกมักถูกพามาด้วยอาการตาแฉะสลับกับการมีขี้ตาจากเยื่อบุ
นัยน์ตาอักเสบ (conjunctivitis) การวินิจฉัยภาวะนี้ยืนยันโดยใช้นิ้วหรือสำลีพันปลายไม้ไร้เชื้อกด
ที่หัวตาเบา ๆ ซึ่งเป็นตำแหน่งของถุงน้ำตาและเคลื่อนขึ้นด้านบน จะมีเมือกหรือขี้ตาออกมาจากรู
เปิดของท่อน้ำตา  การไม่มีเมือกหรือขี้ตาออกมา ก็ยังเป็นภาวะนี้ได้ ทารกบางคนอาจมีถุงน้ำตา
อักเสบ (dacryocystitis) แทรกซ้อน
การป้องกัน   ภาวะนี้ป้องกันไม่ได้ แต่สามารถป้องกันการเกิดโรคแทรกซ้อน

วางนิ้วเพื่อนวดหัวตา

การป้องกันและการรักษา   การนวดท่อและถุงน้ำตาช่วยให้ท่อน้ำตาเปิดและป้องกันถุงน้ำตาและ
เยื่อบุนัยน์ตาอักเสบ  ให้นวดวันละ 2-6 ครั้ง ครั้งละ 10 ที โดยวางนิ้วก้อยที่ตัดเล็บให้สั้นและล้าง
สะอาดไว้ตรงตำแหน่งที่อยู่ของถุงน้ำตาและส่วนบนท่อน้ำตาซึ่งอยู่ที่หัวตาชิดดั้งจมูก ให้กดเบา ๆ 
และเคลื่อนลงล่างถึงส่วนล่างของถุงน้ำตาเพื่อเพิ่มความดันในท่อน้ำตาเพื่อทำให้ Hasner membrane 
เปิด หากมีขี้ตาเล็กน้อยให้นวดร่วมกับเช็ดตาด้วยสำลีไร้เชื้อชุบน้ำเกลือนอร์มัลหรือน้ำต้มสุก หากมี
ขี้ตามากซึ่งแสดงถึงการติดเชื้อ โดยที่ผิวหนังเหนือถุงน้ำตายังไม่แดง ให้นวดร่วมกับเช็ดตาด้วยสำลี
ไร้เชื้อชุบน้ำเกลือนอร์มัลหรือน้ำต้มสุก และหยอดหรือป้ายตาด้วยยาต้านจุลชีพ เช่น polymyxin, 
neomycin, sulfacetamide 10%  ยาหยอดตาหลังเปิดใช้ต้องแช่ตู้เย็น และเก็บไว้ได้นานหนึ่งเดือน  
ส่วนใหญ่ของท่อน้ำตาอุดกั้นแต่กำเนิดหายได้เองภายในขวบปีแรก ภาวะแทรกซ้อนของภาวะนี้คือ
ถุงน้ำตาอักเสบ